เหตุผลในการประกาศใช้กฎกระทรวงฉบับนี้ คือ โดยที่ศิลปินแห่งชาติเป็นผู้สร้างสรรค์ผลงานศิลปะที่ทรงคุณค่าและเป็นประโยชน์ต่อสังคม ผู้ซึ่งได้รับการคัดเลือกให้เป็นศิลปินแห่งชาติจึงต้องมีคุณสมบัติที่เหมาะสมและมีความประพฤติเป็นแบบอย่างที่ดีของสังคม สมควรแก้ไขเพิ่มเติมคุณสมบัติของศิลปินแห่งชาติให้เหมาะสม และกำหนดให้คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติอาจยกเลิกการยกย่องเชิดชูเกียรติศิลปินแห่งชาติซึ่งมีความประพฤติเสื่อมเสีย หรือต้องคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุก เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ รวมทั้งให้งดการจ่ายประโยชน์ตอบแทนได้ จึงจำเป็นต้องออกกฎกระทรวงนี้